Coachend lesgeven is een steeds vaker voorkomende term in het onderwijs. Dat er tegenwoordig nog op een traditionele manier wordt lesgegeven, waarbij alleen kennisoverdracht centraal staat, is onzin. Elke leerkracht is bezig om het maximale uit zijn of haar leerlingen te halen en gebruikt daarvoor zoveel mogelijk actuele inzichten, technieken en hulpmiddelen. Maar de vraag is: Is er nog meer uit leerlingen te halen door op een nog krachtiger manier te coachen? Coachen 2.0, zeg maar.
Robin van Galen kreeg zijn verdiende erkenning als topcoach toen hij in 2008 in Peking tot ieders verrassing Olympisch kampioen werd met de Nederlandse waterpolovrouwen. Maar Robin is niet de enige succesvolle topcoach. In zijn boek ‘Dilemma’s van een topcoach’ interviewde hij 17(!) andere coaches. Een van de succescoaches in zijn boek is Ronald Koeman (trainer van FC Barcelona en voormalig bondscoach van het Nederlands elftal). Koeman deelt zijn ervaringen en geeft inzicht waarom een leraar kansrijker is om een succesvol ‘coach’ te worden binnen het onderwijs dan bijvoorbeeld Lionel Messi binnen de voetbalwereld.
Ronald Koeman: “Niet iedere goede voetballer is een goede coach. Dat hangt, denk ik, ook af van de positie waarin iemand heeft gespeeld. Zo zijn verdedigers en middenvelders minder egoïstisch ingesteld dan aanvallers en dus ook vaker bezig om anderen beter te laten presteren. Aanvallers zijn toch meer met zichzelf bezig. Dat Marco van Basten het als trainer niet heeft gered, geeft dat ook wel een beetje weer. De beste trainers van dit moment zijn vooral ook verdedigers en middenvelders. Denk aan Pep Guardiola en Jürgen Klopp. Maar zelfs bij coaches die niet op het hoogste niveau hebben gespeeld kon je zien dat ze vaardigheden bezaten om een toptrainer te worden. Zo ook Louis van Gaal en Guus Hiddink.”
Als er een doelgroep is die vooral bezig is met (de ontwikkeling van) een ander, dan zijn het onderwijzers. Het wegcijferen van zichzelf om de ontwikkelkansen van leerlingen zo groot mogelijk te maken is geen uitzondering. Hier is een parallel te trekken met de verdedigers en middenvelders waar Koeman het over heeft. Bezig zijn met het presteren van anderen, dat is waar leraren goed in zijn. Concluderend betekent het dat er in iedere leerkracht een potentiële topcoach zit.
Koeman deelt zijn inzichten graag met andere ‘coaches’. Zo heeft ervaring hem veel gebracht. In het begin van zijn trainersloopbaan was hij vooral gericht op de oefenstof en dat zo goed mogelijk over te brengen. De traditionele manier van lesgeven, zeg maar. Met inmiddels 23 jaar coachervaring weet Koeman dat het ook om andere dingen gaat. Meer en meer begrip krijgen voor de karakters van ‘spelers’. De een moet je een schop onder de kont geven en de ander juist een aai over de bol. Iedereen gelijk behandelen betekent in dit geval dat je niet het maximale uit de groep haalt. Om de ontwikkelkansen van spelers en leerlingen te vergroten is het belangrijk om een relatie op te bouwen met hen. Aandacht is de voedingsbodem voor succes. En maatwerk…
Koeman: “Zo zijn er veel coaches die niet het maximale uit spelers als Memphis Depay halen. Ze proberen zijn gedrag te veranderen. Dat lukt toch niet. Hij is wie hij is. Hij komt naar de buitenwereld arrogant over, maar is dat totaal niet. Hij is gewoon bezig met presteren en daarin moet je hem faciliteren. Zo heb ik hem bij het Nederlands elftal een vrije rol gegeven, waarin hij zich lekkerder voelt dan als linksbuiten waar hij steeds achter een rechtsback aan moet lopen. Daarmee haal je uit spelers als Memphis veel meer rendement.” In het onderwijs is ook veel aandacht voor individuen en wordt getracht maatwerk te verzorgen. Toch, zeker gezien de klassengroottes, is daar nog veel winst te boeken. Denk daarom eens na welke relatie jij hebt met jouw leerlingen. Hoe kan je deze relatie verstevigen? Heb je het gevoel dat je voldoende maatwerk kan bieden? En hoe kan de school jou helpen om dit te faciliteren? Ga deze discussie eens met jezelf, je collega’s en de schoolleiding aan. Uiteindelijk zal aandacht en maatwerk succesvoller blijken te zijn in de ontwikkeling van jonge mensen dan didactisch nog beter te worden.
Bron: Dilemma’s van een topcoach – Robin van Galen
